Τον Ιούνιο του 1918, ο Μαχνό φτάνει στη Μόσχα. Συναντάει στο Κρεμλίνο τον Γιάκοβ Μιχαήλοβιτς Σβερντλόφ, γραμματέα της Κεντρικής Επιτροπής του Μπολσεβίκικου κόμματος, κι έπειτα τον ίδιο τον Λένιν. Τις δύο αυτές συνομιλίες διηγήθηκε ο Μαχνό στα Απομνημονευματά του.
‘Εφτασα στις πύλες του Κρεμλίνου αποφασισμένος να δω τον Λένιν και, ει δυνατόν, τον Σβερντλόφ, για να έχω μία συνομιλία μαζί τους. Πίσω από ένα γκισέ καθόταν ένας υπάλληλος. Του προσκόμισα το διαπιστευτήριο που είχα λάβει από το Σοβιέτ της Μόσχας. Αφού το διάβασε προσεκτικά, μου έβγαλε ο ίδιος μια άδεια την οποία επισύναψε στο διαπιστευτήριό μου και πέρασα έτσι την πύλη που οδηγούσε στα ενδότερα του Κρεμλίνου. Εκεί, βρισκόταν ένας Λετονός τουφεκιοφόρος. Τον προσπέρασα και μπήκα στην αυλή όπου έπεσα πάνω σ’ έναν άλλο φρουρό στον οποίο ο καθένας μπορούσε να ζητήσει να του υποδείξει το κτίριο που έψαχνε. Μετά από εκεί, ήσουν ελεύθερος να περπατήσεις, να χαζέψεις τα κανόνια και τα βλήματα διαφόρων διαμετρημάτων, της προ ή μετά Μέγα Πέτρου εποχής, να σταματήσεις μπροστά στην μνημειακή καμπάνα του Τσάρου, ή και άλλων γνωστών αξιοπερίεργων πραγμάτων, ή να μεταβείς απευθείας σε ένα από τα παλάτια. [..] Την επόμενη μέρα, στη μία η ώρα, ήμουν πάλι στο Κρεμλίνο όπου ξαναβρήκα τον σύντροφο Σβερντλόφ ο οποίος με οδήγησε αμέσως στον Λένιν. Εκείνος με υποδέχτηκε με συντροφικότητα. Με πήρε από το μπράτσο, και χτυπώντας μου απαλά την πλάτη με το άλλο του χέρι, με έβαλε να καθίσω σε μια πολυθρόνα. Αφού παρακάλεσε τον Σβερντλόφ να πάρει μια άλλη πολυθρόνα, πλησίασε τον γραμματέα του και του είπε:
– Να έχετε την καλοσύνη να τελειώσετε την εργασία αυτή μέχρι τις δύο. Έπειτα, ήρθε και κάθισε απεναντί μου και άρχισε τις ερωτήσεις. Η πρώτη του ερώτηση ήταν: “Από ποιό μέρος είστε;” ‘Υστερα: “Πως υποδέχτηκαν η αγρότες της περιοχής σας το σύνθημα: ‘Ολη η εξουσία στα Σοβιέτ στα χωριά και πως αντέδρασαν οι εχθροί αυτού του συνθήματος και ειδικά η Κεντρική Ράντα [αντιπροσωπευτικό σώμα που συγκροτήθηκε στην Ουκρανία το 1917 -σ.σ.];” ‘Επειτα πάλι:
“Οι αγρότες της περιοχής σας ξεσηκώθηκαν κατά των αυστρο-γερμανών εισβολέων; Αν ναι, τι ήταν αυτό που εμπόδισε τις αγροτικές εξεγέρσεις να μετατραπούν σε γενική εξέγερση και να συνδεθούν με τη δράση των μονάδων των ερυθρών φρουρών, οι οποίοι, με τόσο αυταπάρνηση, υπερασπίστηκαν τις επαναστατικές μας κατακτήσεις; Σε όλες αυτές τις ερωτήσεις, έδινα στον Λένιν σύντομες απαντήσεις. Αυτός, με το χαρακτηριστικό του ταλέντο, προσπαθούσε να θέσει τα ερωτήματα με τέτοιο τρόπο ώστε να απαντώ σημείο προς σημείο. ‘Οπως με την ερώτηση: “Πως υποδέχτηκαν η αγρότες της περιοχής μου το σύνθημα: ‘Ολη η εξουσία στα Σοβιέτ στα χωριά;” Ο Λένιν μου την έθεσε τρεις φορές, και παραξενεύτηκε όταν του απάντησα: “Οι αγρότες το υποδέχτηκαν με τον τρόπο τους, που σημαίνει ότι, στο μυαλό τους, κάθε εξουσία πρέπει, σε όλους τους τομείς, να ταυτιστεί με τη συνείδηση και τη θέληση των εργαζομένων. ‘Οτι τα Σοβιέτ των εργατών και των αγροτών στα χωριά, του κάθε τομέα και κάθε διαμερίσματος, δεν είναι τίποτα περισσότερο από εξαρτήματα της επαναστατικής οργάνωσης και της οικονοιμικής αυτοδιαχείρησης των εργαζομένων στον αγώνα τους κατά της αστικής τάξης κι αυτών που την υπηρετούν: των δεξιών σοσιαλιστών και της συμμαχικής τους κυβέρνησης.
– Πιστεύετε πως αυτός ο τρόπος ερμηνείας του συνθηματός μας είναι σωστός; ρώτησε ο Λένιν.
– Ναι, απάντησα.
– Στην περίπτωση αυτή, οι αγρότες της περιοχής σας μολύνθηκαν από τον αναρχισμό, μου είπε.
– Και είναι αυτό κακό; ρώτησα.
– Δεν ήθελα να πω κάτι τέτοιο. Αντιθέτως, θα έπρεπε να χαιρόμαστε γι’ αυτό, επειδή επιταχύνεται έτσι η νίκη του κομμουνισμού πάνω στον καπιταλισμό και την εξουσία του.
– Αυτό είναι κολακευτικό για μένα, απάντησα στον Λένιν, προσπαθώντας να μην γελάσω.
– ‘Οχι, όχι, ισχυρίζομαι πολύ σοβαρά πως το κοινωνικό αυτό φαινόμενο στη ζωή της αγροτικής μάζας θα επιτάχυνε τη νίκη του κομμουνισμού πάνω στον καπιταλισμό, επανέλαβε ο Λένιν, προσθέτοντας: “Πιστεύω όμως πως το φαινόμενο δεν ήταν αυθόρμητο. Επηρεάστηκε από την αναρχική προπαγάνδα και δεν θα αργήσει να εξαφανιστεί. ‘Εχω μάλιστα την εντύπωση πως το πνεύμα αυτό που συνετρίβη από την θριαμβευτική αντεπανάσταση πριν του δοθεί ο χρόνος να δημιουργήσει μία οργάνωση, έχει ήδη εξαφανισθεί.” Παρατήρησα στον Λένιν πως ένας πολιτικός αρχηγός δεν πρέπει ποτέ να φανεί απαισιόδοξος ή σκεπτικιστής.
– ‘Ωστε κατά τη γνώμη σας, είπε ο Σβερντλόφ, διακοπτοντάς με, θα έπρεπε να ενθαρρύνουμε τις αναρχικές αυτές τάσεις στη ζωή της αγροτικής μάζας; – Ω! το κόμμα σας δεν πρόκειται να τις εναθρρύνει, απάντησα. Ο Λένιν βρήκε αμέσως την ευκαιρία να ρωτήσει:
– Και γιατί θα έπρεπε να τις ενθαρρύνουμε; Για να διασπάσουμε τις επαναστατικές δυνάμεις του προλεταριάτου, να ανοίξουμε τον δρόμο στην αντεπανάσταση και τελικά να ανέβουμε μαζί με το προλεταριάτο στο ικρίωμα; Δεν μπόρεσα να συγκρατηθώ και με κάποια νευρικότητα στη φωνή μου, παρατήρησα στον Λένιν ότι ο αναρχισμός και οι αναρχικοί δεν προσδοκούσαν στην αντεπανάσταση και δεν οδηγούσαν σ’ αυτήν το προλεταριάτο.
– Αυτό πράγματι είπα; με ρώτησε ο Λένιν, προσθέτοντας: “‘Ηθελα να πω πως οι αναρχικοί, μην έχοντας μαζικές οργανώσεις, δεν είναι σε θέση να οργανώσουν το προλεταριάτο και τους φτωχούς αγρότες, επομένως και να τους ξεσηκώσουν για να υπερασπιστούν, με την ευρεία έννοια, αυτό που κατακτήθηκε για όλους μας και μας είναι πολύτιμο.” Η συζήτηση στράφηκε έπειτα στα άλλα ζητήματα που έθεσε ο Λένιν. ‘Οπως και στο παρακάτω: “Τα αποσπάσματα των ερυθρών φρουρών και το επαναστατικό θάρρος με το οποίο υπερασπίστηκαν τις κοινές κατακτήσεις”. Ο Λένιν με ανάγκασε να απαντήσω όσο το δυνατόν πληρέστερα. Προφανώς το ζήτημα τον απασχολούσε ή μπορεί και να του θύμιζε όσα είχαν κάνει πρόσφατα στην Ουκρανία τα τάγματα των ερυθρών φρουρών, πετυχαίνοντας υποτίθεται τους στόχους που ο Λένιν και το κόμμα του είχαν θέσει, στελνοντάς τους εκεί από το Πέτρογκραντ κι από άλλες μακρινές μεγάλες πόλεις της Ρωσίας. Θυμάμαι την συγκίνηση του Λένιν, συγκίνηση που μπορούσε να εκδηλώσει μόνο ένας άνθρωπος που βίωνε με πάθος τον αγώνα κατά του κοινωνικού καθεστώτος που μισούσε, όταν του είπα:
– ‘Εχοντας πάρει ο ίδιος μέρος στον αφοπλισμό δεκάδων κοζάκων που αποσπάστηκαν από το γερμανικό μέτωπο στα τέλη του Δεκέμβρη του 1917 και στις αρχές του 1918, είμαι πολύ καλά πληροφορημένος για το “επαναστατικό θάρρος” που επέδειξαν οι μονάδες του Κόκκινου στρατού και ειδικά οι αρχηγοί τους. Γι’ αυτό και μου φαίνεται, σύντροφε Λένιν, πως το υπερεκτιμάτε εφόσον βασίζεστε σε πληροφορίες από δεύτερες και τρίτες πηγές.
– Μα πως; Το αμφισβητείτε; με ρώτησε ο Λένιν.
– Τα τάγματα των ερυθρών φρουρών επέδειξαν πράγματι επαναστατικό πνεύμα και θάρρος, αλλά όχι τόσο όσο το περιγράφετε. Η μάχη των ερυθρών φρουρών κατά των “haïdamaks” [ουκρανικές ένοπλες ομάδες κοζάκων – σ.σ.] της Rada Centrale και κυρίως κατά των γερμανικών στρατευμάτων γνώρισε στιγμές όπου το επαναστατικό πνεύμα και θάρρος, καθώς και η δράση των ερυθρών φρουρών και των αρχηγών τους αποδείχτηκαν πολύ αδύναμα. Βέβαια, σε πολλές περιπτώσεις, αυτό οφείλεται στην βιαστική εκπαίδευση των σχηματισμών των ερυθρών φρουρών και στην τακτική που χρησιμοποιούσαν ενάντια στον εχθρό, η οποία δεν συμβαδίζει ούτε με αντάρτικες ομάδες, ούτε με τακτικές μονάδες. Πρέπει να γνωρίζετε πως οι ερυθροί φρουροί, είτε είναι πολυάριθμοι ή είτε είναι λίγοι, επιτίθενται στον εχθρό μετακινούμενοι πάνω στις σιδηροδρομικές γραμμές. Σε απόσταση δέκα ή δεκαπέντε βέρστια απ’ αυτές, το έδαφος προσφέρεται στην ελεύθερη κίνηση των υπερασπιστών της επανάστασης όπως και της αντεπανάστασης. Για το λόγο αυτό, οι ξαφνικές επιθέσεις πετύχαιναν σχεδόν πάντα. Μόνο γύρω από τους σιδηροδρομικούς κόμβους των πόλεων ή των κωμοπόλεων όπου περνάει τρένο μπορούσαν τα τάγματα των ερυθρών φρουρών να οργανώσουν ένα μέτωπο, κι από κει να προβούν σε επιθέσεις. Αλλά τα μετώπισθεν και η περιφέρεια των οικισμών εκείνων που απειλούνται από τον εχθρό παρέμεναν χωρίς υπερασπιστές. Η επιθετική δράση της επανάστασης δεχόταν έτσι ένα αρνητικό αντίκτυπο. Οι μονάδες των ερυθρών φρουρών δεν είχαν καλά καλά τελειώσει να απευθύνουν το καλεσμά τους σε μια περιοχή, που οι αντεπαναστατικές δυνάμεις περνούσαν στην αντεπίθεση υποχρεώνοντας πολύ συχνά τους ερυθρούς φρουρούς να οπισθοχωρούν και να καλύπτονται στα θωρακισμένα τους τρένα. ‘Ετσι ο πληθυσμός της υπαίθρου δεν τους έβλεπε καν. Κι επομένως δεν μπορούσε να τους στηρίξει.
– Τι κάνουν οι επαναστάτες προπαγανδιστές στις αγροτικές περιοχές; Δεν μπορούν να κρατούν σε ετοιμότητα τους προλετάριους αγρότες για να συμπληρώνουν με φρέσκες δυνάμεις τις μονάδες ερυθρών φρουρών που εμφανίζονται στην περιοχή τους, ή για να σχηματίζουν νέα σώματα ερυθρών φρουρών που θα καταλάβουν θέσεις πολεμώντας την αντεπανάσταση; με ρώτησε ο Λένιν.
– Μην παίρνουν τα μυαλά μας αέρα. Οι επαναστάτες προπαγανδιστές είναι λίγοι στην ύπαιθρο και δεν μπορούν να κάνουν και πολλά. Αντίθετα, κάθε μέρα φτάνουν στα χωριά εκατοντάδες προπαγανδιστές και κρυφοί εχθροί της Επανάστασης. Σε πολλά μέρη, δεν πρέπει να περιμένουμε ότι θα συγκροτήσουν οι επαναστάτες προπαγανδιστές νέες δυνάμεις της επανάστασης και θα τις οργανώνουν για να αντιταχθούν στην αντεπανάσταση. Η εποχή μας, είπα στον Λένιν, απαιτεί αποφασιστικές ενέργειες όλων των επαναστατών σε όλους τους τομείς της ζωής και της πάλης των εργαζομένων. Αν δεν το λάβουμε αυτό υπόψη μας, ειδικά εκεί σε μας, στην Ουκρανία, σημαίνει ότι επιτρέπουμε στην αντεπανάσταση που συσπειρώνεται πίσω από τον hetman [στρατιωτικός διοικητής -σ.σ.] να αναπτυχθεί όπως θέλει και να αυξήσει τη δυναμή της. Ο Σβερντλόφ κοιτούσε μια εμένα και μια τον Λένιν και χαμογελούσε με ικανοποίηση. ‘Οσο για τον Λένιν, κρατούσε τα δαχτυλά του ενωμένα και σκεφτόταν με το κεφάλι σκυφτό. Ανασηκώθηκε κάποια στιγμή και μου είπε:
– ‘Οσα μου είπατε μόλις τώρα είναι πολύ δυσάρεστα. Και γυρίζοντας στον Σβερντλόφ πρόσθεσε: “Εφόσον ανασυντάξουμε τις μονάδες των ερυθρών φρουρών μέσα στον Κόκκινο στρατό θα είμαστε σε καλό δρόμο, στον δρόμο που οδηγεί στην τελική νίκη του προλεταριάτου πάνω στην μπουρζουαζία.
– Ναι, ναι, απάντησε ζωηρά ο Σβερντλόφ. Ο Λένιν μου είπε έπειτα:
– Τι δουλειά υπολογίζετε να κάνετε στη Μόσχα; Απάντησα ότι δεν θα έμενα για πολύ ακόμα. Σύμφωνα με την απόφαση της Συνδιάσκεψης των αντάρτικων ομάδων που έγινε στο Ταγκανρόγκ θα έπρεπε να είμαι πίσω στην Ουκρανία τις πρώτες μέρες του Ιουλίου.
– Παράνομα; με ρώτησε ο Λένιν.
– Ναι, απάντησα. Απευθυνόμενος τότε στον Σβερντλόφ, ο Λένιν παρατήρησε:
– Οι αναρχικοί είναι πάντα γεμάτοι αυταπάρνηση, και έτοιμοι για όλες τις θυσίες. Εξαιτίας όμως του τυφλού τους φανατισμού, αγνοούν το παρόν και η σκέψη τους είναι μόνο στο μακρινό μέλλον. Με παρακάλεσε όμως να μην το πάρω προσωπικά, και πρόσθεσε:
– Σας θεωρώ, σύντροφε, σαν έναν άνθρωπο με αίσθηση της πραγματικότητας και των αναγκών της εποχής μας. Αν υπήρχε στη Ρωσία έστω κι ένα τρίτο των αναρχικών σαν κι εσάς, εμείς οι κομμουνιστές θα ήμασταν έτοιμοι να βαδίσουμε μαζί τους υπό κάποιες προϋποθέσεις και να συνεργαστούμε για το συμφέρον της ελεύθερης οργάνωσης των παραγωγών. Εκείνη τη στιγμή, αισθάνθηκα να φουντώνει μέσα μου ένα αίσθημα βαθιάς εκτίμησης για τον Λένιν, ενώ μέχρι πρόσφατα ήμουν πεπεισμένος πως ευθυνόταν για τον αφανισμό των αναρχικών οργανώσεων της Μόσχας, που έδωσε το σινιάλο για την εξόντωσή τους και σε πολλές άλλες πόλεις. Και μέσα μου, αισθάνθηκα ντροπή. Ψάχνοντας την απάντηση που θα έπρεπε να δώσω στον Λένιν, του είπα χωρίς περιστροφές:
– Η Επανάσταση και οι κατακτήσεις της είναι το ίδιο πολύτιμες για τους αναρχικούς και για τους κομμουνιστές. Κι έτσι αποδεικνύεται πως από την άποψη αυτή είναι όλοι τους όμοιοι.
– Ω! μην μας τα λέτε αυτά, αντέτεινε ο Λένιν, γνωρίζουμε τους αναρχικούς το ίδιο καλά όσο κι εσείς. Οι περισσότεροι δεν έχουν καμία αίσθηση του παρόντος, ή πάντως δεν τους αφορά παρά ελάχιστα. Ωστόσο, το παρόν έχει τόση σημασία που είναι παραπάνω από ντροπή για έναν επαναστάτη να μην το λαβαίνει υπόψη του ή να μην παίρνει θέση θετικά απεναντί του. Οι περισσότεροι αναρχικοί έχουν τις σκέψεις τους στραμμένες στο μέλλον και του αφιερώνουν τα γραπτά τους χωρίς να προσπαθούν να καταλάβουν το παρόν: είναι κι αυτό κάτι που μας χωρίζει. ‘Εχοντας πει αυτά τα λόγια, ο Λένιν σηκώθηκε από την πολυθρόνα του, βημάτισε δεξιά κι αριστερά, και πρόσθεσε:
– Ναι, ναι, οι αναρχικοί παίρνουν δύναμη από την ιδέα που έχουν για το μέλλον μέσα στο παρόν, δεν πατάνε στη γη. Η στάση τους είναι αξιοθρήνητη, κι αυτό γιατί ο άδειος από περιεχόμενο φανατισμός τους εμποδίζει να έχουν πραγματικούς δεσμούς με το μέλλον αυτό. Ο Σβερντλόφ χαμογέλασε πονηρά, και γυρίζοντας σε μένα, μου είπε:
– Δεν μπορείτε να το αμφισβητήσετε. Οι παρατηρήσεις του Βλαντιμίρ ‘Ιλιτς είναι σωστές.
– ‘Εχουν ποτέ αναγνωρίσει οι αναρχικοί την έλλειψη ρεαλισμού τους στην “παρούσα ζωή”; Ούτε που το σκέφτονται, βιάστηκε να προσθέσει ο Λένιν. Απαντώντας σ’ αυτό, είπα στον Λένιν και στον Σβερντλόφ πως εγώ ήμουν ένας αγρότης ημιαγράμματος και πως δεν θα ήθελα να συζητήσω την άποψη για τους αναρχικούς που εξέφρασε μόλις τώρα ο Λένιν και η οποία για μένα παρά είναι σύνθετη. – Αλλά πρέπει να σας πω, σύντροφε Λένιν, ότι ο ισχυρισμός σας πως οι αναρχικοί δεν κατανοούν “το παρόν”, ότι δεν έχουν πραγματική σχέση μ’ αυτό, είναι εντελώς λανθασμένος. Οι αναρχικοί κομμουνιστές της Ουκρανίας (ή του “Νότου της Ρωσίας”, εφόσον εσείς, οι μπολσεβίκοι κομμουνιστές, αποφεύγετε να χρησιμοποιήσετε τη λέξη Ουκρανία), οι αναρχικοί κομμουνιστές, λέω, έχουν αποδείξει πάρα πολλές φορές ότι βρίσκονται με τα δύο πόδια στο “παρόν”. ‘Ολος ο αγώνας της ουκρανικής επαναστατικής εκστρατείας κατά της Κεντρικής Ράντα διεξήχθη κάτω από την ιδεολογική διεύθυνση των αναρχικών κομμουνιστών και εν μέρει των S.-R. (οι οποίοι, για να πούμε την αλήθεια, έβαζαν διαφορετικούς στόχους από τους δικούς μας στον αγώνα κατά της Ράντα). Οι μπολσεβίκοι σας δεν υπάρχουν σχεδόν καθόλου στις περιοχές μας, κι αν υπάρχουν η επηροή τους είναι μηδαμινή. ‘Ολες οι αγροτικές κοινότητες ή ενώσεις δημιουργήθηκαν στην Ουκρανία με πρωτοβουλία των αναρχικών κομμουνιστών. Ακόμη και ο ένοπλος αγώνας του εργαζόμενου λαού ενάντια στην αντεπανάσταση γενικά, και στην αντεπανάσταση που αντιπροσωπεύουν οι στρατοί εισβολής της Αυστροουγγαρίας και της Γερμανίας, πραγματοποιήθηκε αποκλειστικά υπό την ιδεολογική και οργανική ηγεσία των αναρχικών κομμουνιστών. Βέβαια, δεν είναι προς το συμφέρον του κομματός σας να χρεωθούν όλα αυτά στο ενεργητικό μας, αλλά είναι γεγονότα που δεν μπορείτε να αμφισβητήσετε. Γνωρίζετε επακριβώς, υποθέτω, τη δύναμη και την πολεμική ικανότητα του Ουκρανικού Ελεύθερου Επαναστατικού Σώματος. ‘Οχι αναίτια, αναφερθήκατε στο θάρρος με το οποίο υπερασπίστηκαν ηρωϊκά τις κοινές επαναστατικές μας κατακτήσεις. Αναμεσά τους, οι μισοί τουλάχιστον πολέμησαν κάτω από την αναρχική σημαία. Ο Mokrooussov , η M. Nikiforova, ο Tchéredniak, ο Garine, ο Tcherniak, ο Lounev και πολλοί άλλοι άρχηγοί αντάρτικων σωμάτων που θα χρειαζόταν πολύς χρόνος για να τους απαριθμήσουμε όλους είναι όλοι τους αναρχικοί κομμουνιστές. Και δεν αναφέρομαι σε μένα, στο σώμα στο οποίο ανήκω καθώς και στις άλλες ομάδες ανταρτών και στα “τάγματα εθελοντών” για την υπεράσπιση της επανάστασης που σχηματίσαμε και που δεν μπόρεσαν να αγνοηθούν από το επιτελείο των κόκκινων φρουρών. ‘Ολα αυτά πείθουν πως η αποψή σας, σύντροφε Λένιν, είναι εσφαλμένη, ότι δηλαδή οι αναρχικοί δεν πατάνε στη γη, ότι η στάση μας στο “παρόν” είναι αξιοθρήνητη, παρότι μας αρέσει πολύ να σκεπτόμαστε το “μέλλον”. ‘Οσα σας είπα στη διάρκεια της συνομιλίας μας δεν μπορούν να αμφισβητηθούν, διότι αυτή είναι η αλήθεια. Η παρουσίαση που σας έκανα έρχεται σε αντίθεση με τα συμπεράσματα που βγάζετε για μας, και όλοι, όπως κι εσείς ο ίδιος, μπορούν να διαπιστώσουν πως βρισκόμαστε και με τα δυό πόδια στο “παρόν”, πως αναζητούμε σ’ αυτό οτιδήποτε μας φέρνει πιο κοντά στο μέλλον, το οποίο, πράγματι, το αναλογιζόμαστε πολύ σοβαρά.”
Εκείνη τη στιγμή, κοίταξα τον Σβερντλόφ που είχε κοκκινήσει αλλά συνέχιζε να χαμογελάει. ‘Οσο για τον Λένιν, είπε, ανοίγοντας διάπλατα τα χέρια:
– ‘Ισως και να κάνω λάθος.
– Ναι, ναι, στην προκειμένη περίπτωση, σύντροφε Λένιν, υπήρξατε πολύ αυστηρός μαζί με μας τους αναρχικούς κομμουνιστές, επειδή απλά, όπως πιστεύω, δεν έχετε σωστή ενημέρωση για την ουκρανική πραγματικότητα και τον ρόλο που παίζουμε σ’ αυτήν.
– ‘Ισως, δεν το αμφισβητώ. Ποιός εξάλλου έχει το αλάθητο, ιδίως στην κατάσταση αυτή όπου βρισκόμαστε; απάντησε ο Λένιν. Και καθώς συνειδητοποίησε πως είχα γίνει λίγο νευρικός, προσπάθησε με πατρικό ύφος να με καθησυχάσει, αλλάζοντας πολύ επιδέξια θέμα στη συζήτηση.
Ο κακός μου όμως χαρακτήρας, αν μπορώ να εκφραστώ έτσι, δεν μου επέτρεπε, παρά το σεβασμό που με ενέπνευσε ο Λένιν, να συνεχίσω να ενδιαφέρομαι γι’ αυτήν την κουβέντα. Θα αισθανόμουν προσβεβλημένος. Κι ενώ ένιωθα ότι είχα απεναντί μου κάποιον με τον οποίο θα υπήρχαν πολλά άλλα θέματα συζήτησης, ή από τον οποίον θα μπορούσε να μάθει κανείς πολλά, η διάθεση μου άλλαξε. Οι απαντήσεις μου δεν ήταν πια τόσο άνετες. Κάτι μέσα μου είχε σπάσει και ένα δυσάρεστο συναίσθημα με πλημμύρισε. Ο Λένιν δεν υπήρχε περίπτωση να μην είχε αντιληφθεί την αλλαγή αυτή στα συναισθηματά μου. Προσπάθησε να το διασκεδάσει μιλώντας για κάτι άλλο. Και βλέποντας ότι καλυτέρευε η διαθεσή μου κι ότι με κέρδιζε η ευγλωττία του, με ρώτησε ξαφνικά:
– Προτίθεστε λοιπόν να φτάσετε παράνομα στην Ουκρανία;
– Ναι, απάντησα.
– Θα μπορούσα να σας φανώ χρήσιμος;
– Ευχαρίστως, είπα. Απευθυνόμενος τότε στον Σβερντλόφ, ο Λένιν ρώτησε:
– Ποιός δικός μας είναι σήμερα επικεφαλής της υπηρεσίας που έχει αναλάβει να περνάει τα παιδιά μας στο Νότο; – Ο σύντροφος Καρπένκο ή ο Ζατόνσκι, απάντησε ο Σβερντλόφ, θα ρωτήσω και θα μάθω. Ενώ ο Σβερντλόφ τηλεφωνούσε για να πληροφορηθεί ποιός από τους δύο ήταν επικεφαλής της υπηρεσίας που έστελνε τους αγωνιστές στην Ουκρανία για να δουλέψαν παράνομα, Ο Λένιν προσπάθησε να με πείσει πως έπρεπε να συμπεράνω από την στάση του απεναντί μου πως η θέση του κομμουνιστικού κόμματος απέναντι στους αναρχικούς δεν ήταν τόσο εχθρική όσο φαινόταν να το πιστεύω.
– Αν αναγκαστήκαμε, μου είπε ο Λένιν, να πάρουμε δραστικά μέτρα για να βγάλουμε τους αναρχικούς από το μέγαρο που είχαν καταλάβει στη Μαλάϊα Ντμίτροβκα, όπου έκρυβαν κάποιους ντόπιους ή περαστικούς εγκληματίες, η ευθύνη δεν είναι δική μας αλλά των αναρχικών που είχαν εγκατασταθεί εκεί. Εξάλλου δεν σας δημιουργήσουμε άλλα προβλήματα. Πρέπει να ξέρετε πως τους επετράπη να πιάσουν ένα άλλο κτήριο κοντά στη Μαλάϊα Ντμίτροβκα και είναι ελεύθεροι να δουλέψουν όπως θέλουν.
– ‘Εχετε ενδείξεις, ρώτησα τον σύντροφο Λένιν, που να επιβεβαιώνουν ότι οι αναρχικοί της Μαλάϊα Ντμίτροβκα υπέθαλπταν εγκληματίες;
– Ναι, η ‘Εκτακτη Επιτροπή (Τσεκά) τις έχει συγκεντρώσει και ελέγξει. Αλλιώς, το κόμμα μας δεν θα της είχε επιτρέψει να πάρει μέτρα, απάντησε ο Λένιν. Εν τω μεταξύ, ο Σβερντλόφ είχε επιστρέψει και ξανακάθισε μαζί μας. Μας ανακοίνωσε πως ο σύντροφος Καρπένκο ήταν πράγματι επικεφαλής της υπηρεσίας που κανόνιζε τις αποστολές, αλλά και πως ο σύντροφος Ζατόνσκι ήταν επίσης ενήμερος. Ο Λένιν αναφώνησε αμέσως:
– Ορίστε, σύντροφε, περάστε αύριο, μεθαύριο ή όποτε θέλετε να δείτε τον σύντροφο Καρπένκο και ζητήστε του οτιδήποτε χρειάζεσθε για να περάσετε παράνομα στην Ουκρανία. Θα σας υποδείξει μια ασφαλή διαδρομή για να περάσετε τα σύνορα.
– Ποιά σύνορα; ρώτησα.
– Δεν το ξέρετε; Μία συνοριακή γραμμή έχει χαραχτεί ανάμεσα στη Ρωσία και την Ουκρανία. Και την φυλάγουν τα γερμανικά στρατεύματα, είπε ο Λένιν, εκνευρισμένος.
– Θεωρείτε ωστόσο την Ουκρανία ως “το Νότο της Ρωσίας”; απάντησα.
– ‘Αλλο το να θεωρούμε, σύντροφε, και άλλο το να έχουμε στη ζωή τα μάτια μας ανοιχτά, ανταπάντησε ο Λένιν. Και πριν προλάβω να αντιδράσω, πρόσθεσε:
– Θα πείτε στον σύντροφο Καρπένκο πως σας στέλνω εγώ. Αν έχει αμφιβολίες, ας μου τηλεφωνήσει. Αυτή είναι η διεύθυνση όπου θα μπορείτε να τον δείτε.
‘Ορθιοι τώρα και οι τρεις, σφίξαμε τα χέρια και αφού ανταλλάξαμε τις θερμές μας, καθώς φάνηκε, ευχαριστίες, βγήκα απο το γραφείο του Λένιν.
Μετάφραση: Σ.Σ.
Από: http://www.marxists.org/francais/general/makhno/works/1918/makhno.htm